Bu Coinlerden Kaçının!

Modular Fam! Aranızda portföyünde %50 ve üzerinde BTC’si olan var mı? Bu sorunun cevabı, birçok kripto yatırımcısı için “Tabi ki hayır.” Bunun sebebi ise altcoinlerdeki orantısız yükseliş potansiyeli. Yatırımcıların altcoinlere ilgisinin herkes farkında, bu nedenle birçok proje altcoin projesi çıkarıyor.

Peki bunların ne olduğunu nasıl tespit edeceğiz veya bunlardan nasıl kaçınacağız?

Bu yazının amacı, sizleri şu ya da bu coine yöneltmek değil, birçok scam proje tarafından uygulanan belirli stratejileri aktarıp bunları gördüğünüzde aklınızın bir köşesinde “Dolandırılıyor muyum acaba?” ampulünün yanmasıdır. Yine, çoğu scam projenin ilk yatırımcılarına kazandırdığını unutmamak gerekiyor. Yani burada belirtilen şeyleri yapıyor bile olsa, müthiş yükselişler gerçekleştirebilir. Bu yükseliş, projenin kaçınılacak bir proje olduğu gerçeğini değiştirmez.

1. Ekibi Belli Olmayan Coin Projeleri

Evet, burası blockchain, merkeziyetsizlik, her şey harika vs. Eski dönemde ekibi belli olmayan, gerçekten bu işin membahında olan anonim kişiler sadece para kazanmak uğruna değil gerçekten de ekosistemin gelişimine katkı sağlamak amacıyla doğru işler yapıyorlardı. Nadir de olsa hala var. Fakat şu an için yatırım yapacağınız projenin ekibinin kim olduğunun belli olmaması, şüphelenmek için müthiş bir sebep. Düz mantıkla baktığımız zaman, eğer bir kişi projesine ve yaptığı işe güveniyorsa, kendini bu projenin arkasındaki kişi olarak lanse etmekten çekinmemeli.

2. Denetlenmemiş Projeler

Çoğu projenin whitepaperında ya da websitesinde karşılaştığımız ve çoğumuzun asla ilgilenmediği, sadece laf olsun diye söylenen “Audited by X firması…” gibi bir ibare bulunuyor. Bu, projelerin “Ben kendi kod tabanımı bu işin uzmanı olan kişilere gösterdim ve projenin akıllı kontratlarında ya da diğer kodlarında art niyetli kişilere karşı açık oluşturacak bir şeyin olmadığını sizlere sunuyorum.” demektir. Bu raporları açıp en azından göz gezdirmek faydanıza olabilir. Çünkü bu raporlarda bulunan hatalar ve dereceleri gösteriliyor. Ayrıca, projeler bu tarz raporları alabilmek için kayda değer miktarda para ve iş gücü harcıyorlar. Oldukça önemli olduğunu söyleyebiliriz. Denetlenmiş olsa bile, hata bulunabilir tabi ki. Fakat en azından elimizden geleni yapmış olduğumuzu söyleyebiliriz.

3. Narrative’e Göre Şekil Değiştirenler

Bu tarz projeler genelde herkesin gözü önünde olur fakat ortaya bir değer koymazlar. Sürekli o dönem var olan hype konusu ne ise projeyi ona doğru yöneltirler. Örneğin, DeFi’ın çok ünlü olduğu bir dönemde DeFi projesi olarak ortaya çıkmış bir proje, NFT, Metaverse, AI, RWA vs. gibi gelen bütün hypelarda dikkatleri üzerine çekmek için, projeyi o tarafa döndürüyormuş gibi yaparlar ve bunu iyi bir şeymiş gibi gururla açıklarlar. Gerçek, iş gören ve ortaya bir şey koyan projeler, çoğu zaman bir soruna çözüm bulurlar ve geliştirme süreci boyunca oluşturdukları projeyi daha iyi hale getirmeye çalışırlar.

Ek bir perspektif daha sunmak adına, örneğin, İnşaat firması açtınız. Daha sonrasında Yemek firmaları çok meşhur oldu ve para kazanmaya başladı. Biz artık yemek hizmeti de vermeye başlayacağız gibi bir açıklama sizce ne kadar mantıklı olur? Bu tarz geçişler, gerekli olan insan gücünün işe alınıp o ekibe ayrı bir departman oluşturma ve makul miktarda araştırma geliştirme gibi kapsamlı süreç alır. Fakat kriptoda bu geçişleri her yeni narrative ünlendiği zaman yapan projeler oldukça göze batıyor.

Daha da güçlendirelim. Ethereum’un amacı çıktığı günden bu yana hiç değişmedi. Yapılan geliştirmeler, sadece Ethereum’un daha hızlı ve ucuz hizmet vermesi için yapılıyor. Farklı sektördeki yatırımcıların dikkatini çekmek için değil. Bu örneklerden pay biçebilirsiniz.

4. Likiditesi Olmayanlar

Market making hizmeti, her projenin bu konuya özel bir kişi/ekip çalıştırdığı ya da var olan firmalardan hizmet aldığı bir konu. Bu hizmet, siz coinin tahtasına baktığınız zaman dolu olan kademelerde kendini gösterir. Eğer, coinin tahtasında yapacağınız 1000 dolarlık alım yüksek bir slipaj oluşturuyorsa ekibin bu hizmeti alacak ya da hizmeti düzgün sağlamak için gerekli bütçesi yok demektir. Daha kendi tahtasına bütçe ayırıp, satın alım ya da satış yapmak isteyen yatırımcıya düzgün hizmet sağlamayan projelerden bir şey beklemek pek akıllıca olmaz. Coini olan her projenin, yapması gereken ilk şey budur. Örnek vermek gerekirse, bir restorana gittiğinizde yemek servisinde çatal kaşık olmadığını düşünün.

5. Mantıksız Vaat Veren Projeler

Komik bir başlık farkındayız. Fakat bu gerçekten de oluyor ve boğa döneminde kimse “Ulan ne alaka bu?” diye sormuyor. Bu sefer sormamız gerek. Örneğin, bu gözler 0.5$’a stabilcoin önsatışı yapan ve topluluklardan 150–200k dolar toplayan projeler gördü. Bu tarz projeler için sadece 1 dakikanızı ayırarak mantıklı düşünecek olursanız, akla mantığa yatıp yatmadığını anlayıp direkt uzak durabilirsiniz.

6. Ekibi, CEO’su fiyat hakkında konuşanlar, ya da hedef verenler

Proje ne kadar iyi olursa olsun, proje ekibinden birinin direkt fiyat hakkında konuşması iyiye alamet değildir. Çoğu profesyonel ekipler, bu olaydan kaçınır. Çünkü yatırımcıya manasız sözler vererek güven kaybetmek istemezler. Ekipler, piyasanın nasıl gideceğini bilemeyeceklerine göre verecekleri fiyat hedefleri, ya da coinin ucuz oluyor olması size söyledikleri şeyin ne kadar gerçek olduğunu kanıtlamaz. Şu ekibi ayrı tutabiliriz, zamanında CZ, SBF, Justin Sun gibi ünlü kriptocular yapmıştı. “Bu fiyattan ben alıyorum” demek, — ve aynı zamanda alıyor olmak- bahsettiğimiz güvensizler kapsamına girmiyor. Ama konuyu “Bu fiyat ucuz, siz alın”’a bağlıyorsa, uzak durmayın, kaçın. Madem çok ucuzsa, kendi alsın.

7. Herhangi Bir Topluluk ya da Yatırımcı Tarafından Desteklenmeyen Coinler

Bildiğiniz üzere, burası kurtlar vadisi. E kurtlukta da düşeni yemek kanundur. Projeyi finansal ve temel anlamda destekleyen ne bir topluluk ne de bir yatırımcıları yoksa, bu projenin başarısız olma ihtimali o kadar yüksek. Kendi kendini fonlayarak bu endüstride hayatta kalmak gerçekten çok zor. Bu nedenle desteği olmayan projelerden uzak durun. Topluluk için sosyal medya adreslerinin takipçi sayıları sizleri yanıltıcı olabilir. Discord gruplarına bakarak topluluk desteğini anlayabilirsiniz. Yatırımcıları için ise CryptoRank ve Crunchbase gibi websitelerden yararlanabilirsiniz.

8. Fiyat Manipülasyonuna Uğrayanlar

Market makerın görevlerinden bir tanesi de bu tarz manipulasyonlarının önüne geçmek denebilir. Coinin fiyat grafiği açtığınızda anlamsız ve upuzun yükseliş-düşüş iğneleri görüyorsanız bilin bazı kişiler işini iyi yapmıyor demektir.

Bu maddelere daha birçok konu eklenebilir. Fakat genel anlamda bunlar, yatırım yaptığınız projenin bir teknoloji mi yoksa “scam” mi olduğunu anlamanıza yardımcı olacaktır. Burası kurtlar sofrası. Lütfen yatırımlarınızı özenle ve dikkatle araştırdıktan sonra yapın.

Yazıyı okuduğunuz için teşekkür ederiz. Hoşçakalın.

Hazırlayan: Modular Team, CyranoDB

X Adresimiz: https://x.com/ModularAcademy